1. Yolsuz Tescil Hukuki Nedenine Dayalı Dava Türlerindendir
Fiil ehliyetinden yoksun kişinin yaptığı taşınmaz devri işlemi zamanaşımına veya hak düşürücü süreye tabi olmadan mutlak butlanla geçersizdir. Fiil ehliyeti kamu düzeninden olup, mahkemece öncelikle araştırılması zorunludur.
2. Davanın Hukuki Dayanağı
Fiil ehliyeti ve fiil ehliyetsizliği 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda tanımlanmış ve düzenlenmiştir:
- Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir.
- Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır.
- Erginlik on sekiz yaşın doldurulmasıyla başlar.
- Evlenme kişiyi ergin kılar.
- On beş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.
- Yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkes, ayırt etme gücüne sahiptir.
- Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur.
- Kanunda gösterilen ayrık durumlar saklı kalmak üzere, ayırt etme gücü bulunmayan kimsenin fiilleri hukuki sonuç doğurmaz.
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır.
3. Fiil Ehliyeti Bulunmayan Kişinin Yaptığı İşlem Geçersizdir
Fiil ehliyeti olmadan yapılan işlemler geçersiz olup, kamu düzeninden olan bu hususun mahkemece de resen göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
11.6.1941 tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre tasarruf zamanında ayırt etme gücü bulunmayan kişinin yaptığı işlem geçerli olmaz.
4. Ehliyetsizlik Kamu Düzenindendir
Ehliyetsizlik, kamu düzenini ilgilendirdiğinden, Türk Medeni Kanunu’nun 405/2 maddesi uyarınca, görevlerini yaparken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğrenen idari makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.
5. Mahkemece Tüm Delillerin Resen Toplanması Gerekir
Tarafların gösterecekleri tüm delillerin toplanılması, tanıklardan bu yönde açıklayıcı, doyurucu somut bilgiler alınması, varsa ehliyetsiz olduğu iddia edilen kişiye ait doktor raporları, hasta gözlem (müşahede) kağıtları, film grafilerinin eksiksiz getirtilmesi zorunludur.
6. Adli Tıp Kurumundan Rapor Alınması Zorunludur
Mirasbırakanın temlik tarihi itibariyle hukuki işlem ehliyetinin bulunup bulunmadığı konusunda Adli Tıp Kurumu Dördüncü İhtisas Kurulundan rapor alınması gerekir.
7. Karşı Tarafın İyiniyetli Olması O İşlemi Geçerli Kılmaz
TMK'nın 15. maddesinde de ifade edildiği üzere, ayırtım gücü bulunmayan kimsenin geçerli bir iradesinin bulunmaması nedeniyle, kanunda gösterilen ayrık durumlar saklı kalmak üzere, yapacağı işlemlere sonuç bağlanamayacağından, karşı tarafın iyiniyetli olması o işlemi geçerli kılmaz. Bu ilke 11.06.1941 tarih 4/21 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da aynen benimsenmiştir.
8. Ehliyetsizlik Zamanaşımına veya Hak Düşürücü Süreye Tabi Değildir
9. Davada Birden Fazla Hukuki Neden İleri Sürülmüşse Ehliyetsizlik Öncelikli Olarak İncelenir
10. Fiil Ehliyeti Bulunmayan Kişinin Bir Gayrimenkulü Devretmesi Durumunda Tapu İptali ve Tescil Davası Açılabilir
Fiil ehliyeti bulunmayan bir kişinin yaptığı işlemler hukuken yok hükmünde sayıldığından her türlü gayrimenkul devri geçersiz kabul edilmektedir. Uygulamada çoğunlukla mirasbırakanın mirasçılardan birine hayatında yaptığı gayrimenkul devri işlemine karşı fiil ehliyetsizliği nedenine dayalı dava açılmaktadır.
Yorum Yazın