Vergi ziyaı, mükellefin veya vergi sorumlusunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi anlamına gelmektedir. Vergi Usul Kanunu'nun 344'üncü maddesinde hangi fiillerin vergi ziyaı kabahatini oluşturacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, Vergi Usul Kanunu'nun 341'inci maddesinde belirtilen yollardan vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde, mükellef veya vergi sorumlusu hakkında zıyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.
Vergi Ziyaı Nedir?
Vergi ziyaı kabahatinin işlenmiş sayılabilmesi için, vergi ziyaına yol açılmasının şart olması nedeniyle, bu kabahat zarar kabahati olarak nitelendirilmektedir. Vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektiren haller şunlardır;
- Kasıt unsurunun bulunup bulunmadığına bakılmaksızın mükellefin ve/ya da vergi sorumlusunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi,
- Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya diğer sebeplerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet verilmesi.
Vergi Ziyaı Ceza Türleri
Vergi ziyaı cezası, vergi idaresi tarafından kesilen ve para ile ifade edilen bir cezadır. 4369 sayılı kanun ile getirilen sisteme göre,
- Temel Vergi Ziyaı Cezası: Vergi ziyaına yol açan vergi ödevlisi hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.
- %50 Oranında Uygulanan Vergi Ziyaı Cezası: Vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için kesilecek vergi ziyaı cezası, %50 oranında uygulanmaktadır.
- Üç Kat Olarak Uygulanan Vergi Ziyaı Cezası: Vergi ziyaına kaçakçılık suçu oluşturan fiillerle yol açılması halinde, ziyaa uğratılan vergi aslının üç katı tutarında ceza kesilmektedir.