Navlun sözleşmesi, denizyolu ile yük taşıma taahhüdünü içeren sözleşmedir. Türk Ticaret Kanunu'nun 1138. maddesine göre denizyolu ile yapılan yük taşımalarında, taşıyan ile taşıtan arasında kurulan akdi ilişkiyi tanımlar. Navlun sözleşmesi karşılıklı borç doğuran bir sözleşmedir ve bu sözleşme ile taşıyan ücret karşılığında yüklerin gemi ile ve deniz yolundan, bir yerden başka bir yere taşınmasını taahhüt eder; taşıtan ise bu taahhüt karşısında ücret ödemeyi taahhüt eder.
Navlun Sözleşmesi Türleri ve Özellikleri
Navlun sözleşmesinin deniz ticareti hukuku unsurları olarak taşıma taahhüdü, yük taşınması, denizyolu ile taşıma, taşımanın gemi ile yapılması, taşıyanın yüke zilyet olması ve navlun ödenmesi sayılabilir. Sayılan unsurlardan birinin eksik olması halinde kurulan sözleşmeler, navlun sözleşmesi olarak nitelendirilemez.
Navlun sözleşmesinin türleri;
- Kırkambar Sözleşmesi: Bu sözleşme türünde, taşıtanın, tek amacı malını göndermektir. Taşıtan, ücretini de ödeyerek, malının nakil edilmesini istemektedir; taşıyan ise söz konusu malı nakil etmeyi üstlenmektedir.
- Çarter Sözleşmesi : Çarter sözleşmeleri, diğer sözleşmelerden farklı olarak, sözleşmede taşıma taahhüdünün yanı sıra tahsis taahhüdünün de bulunmasıdır. Yani taşıyan sadece yük taşımayı taahhüt etmekle yetinmez, aynı zamanda o yükü hangi gemi ile ve geminin neresinde taşıyacağını da beyan ve taahhüt eder.
- Tam Çarter : Tam Çarter sözleşmesi ile geminin tamamı taşıtanın yüklerine tahsis edilir, böylece taşıtan bir geminin yük taşıma kapasitesinin tümünü kendi yüklerini taşıttırmak için ayırtmış olur.
- Kısmi Çarter : Bu tür sözleşmelerde ise geminin tamamı değil sadece taşıma kapasitesinin belli bir miktarı taşıtana tahsis olunur.
- Zaman Çarteri : Zaman çarterinde, veya zaman üzerine çarter sözleşmesinde, taşıyan gemisini belli bir süre için taşıtanın yüklerini taşımaya tahsis eder.
- Yolculuk/Sefer Çarteri : Bu tür çarterde ise gemi taşıtanın yüklerinin taşınması için bir veya birden fazla sefer için tahsis edilir ve navlun da yapılacak sefer veya seferler dikkate alınarak, taşınacak yüke göre hesap edilir.