Gemi geri dönüşüm endüstrisi, ekonomik ömrünü tamamlamış gemilerin seferden çekilmesi, yerlerine yeni tonajda ve teknolojide çevreye duyarlı ve daha fazla işletme verimliliği olan gemilerin getirilmesi işlemlerinde, denizcilik risklerini daha aza indiren tabii bir teknolojik bir süreçtir.
Bir gemi sahibi, gemisinin ticari ömrü bittiğinde onu geri dönüşüm piyasasına sunmaktadır. Genellikle bu satışlar, bir broker aracılığı ile gerçekleştirilir. Brokerler ise burada gemi sahibi ile geri dönüşümü gerçekleştirecek tarafı bir araya getirmek ile sorumlu olur ve gemi sahibinden aldıkları talimat üzerine ilgili taraflara geminin detaylarını, ağırlığını, bulunduğu yeri ve müsait olacağı zamanı bildirir.
Hurda Tersaneleri ve Nihai Kullanıcılar
Geri dönüşüm piyasasında nihai satın alıcılar hurda tersaneleridir ve genellikle bu tip tersaneler Uzak Doğu ülkelerinde yer almaktadır. Bu ülkelerde geri dönüşümü gerçekleştirilen hurda ise küçük atölyelere uygun ham madde ve inşaat sektöründe soğuk silindirler için kaynak sağlamaktadır.
Türkiye ise Dünya'nın beş ana gemi geri dönüşüm ülkelerinden biridir. Ülkemiz; deniz ticareti hukuku gemi geri dönüşüm sanayinde kolay bulunabilir kalifiye sayılabilecek iş gücünün Avrupa'ya göre ucuz olması, Avrupa pazarına yakınlık, Akdeniz çanağında gemi geri dönüşüm endüstrisine sahip tek ülke olunması, tesislerinin toplu olarak Aliağa bölgesinde bulunması, OECD Üyesi tek gemi geri dönüşüm endüstrisine sahip ülke olması, Geri dönüşüm malzemelerinin ülke içinde ihtiyacının olması ve bunların gemi söküm ile elde edilebilir olması, Türk insanının girişimci yapısı, OCED üyesi olarak gemi söküm açısından Basel Sözleşmesi'ne göre avantajlar, tek cidarlı tankerlerin sökülmesi, OECD içindeki devlet gemilerinin sökümü, küresel büyümenin yavaşlaması, ABD donanma ve destek gemilerinin sökümü gibi hususlar son senelerde geri dönüştürdüğümüz hacmin artışında etkili olmakla birlikte, geleceğe dönük plan yaparken de göz önünde bulundurulması gereken değerlendirmelerdir.
Satış işlemi sırasında fiyata etki eden unsurlar ise genellikle hurda metalin talebi ve geminin hurdaya uygunluğudur. Fiyat konusunda anlaşma sağlanmasından sonra ise brokerler tarafından hazırlanan kontratlar veya Norveç Satış Formu gibi standart kontratlar kullanılır.