Forwarder, yük ilgilileri ve taşıyıcı arasında uzman aracı konumunda olan, malların bir yerden başka bir yere taşınmasını, kural olarak bizzat taşımayı üstlenmeden, organize eden kişidir. Uluslar arası alanda Freight Forwarder , Türkiye'de ise Taşıma İşleri Organizatörü olarak tanımlanabilir. Hukuki olarak ise, Türk Ticaret Kanunu md. 917-930 arasında düzenlenen forwarder sözleşmesi esaslı unsurları kanun ile belirlendiği için taşıma işleri komisyonculuğu sözleşmesi ile benzerlik göstermektedir ve TTK md. 918/3'e göre forwarder, kendi adına veya yetkili olması şartıyla gönderen adına taşıma sözleşmesini icra ederek malları taşıtan kişidir.
Forwarder işletmeleri, müvekkilleri ile arasında forwarder sözleşmesine dayanan bir ilişkiye, taşıyıcı ile arasında taşıma sözleşmesine dayanan bir ilişkiye sahip olmasına rağmen forwarder işletmesi ile gönderilen arasında herhangi bir sözleşmesel ilişki bulunmamaktadır. Forwarder sözleşmesi herhangi bir şekil şartına tabi değildir, sözlü olarak dahi kurulabilmektedir. Forwarder ile müvekkili arasındaki sözleşme bir ayni sözleşme özelliği taşımayıp, rızai bir sözleşme özelliği taşımaktadır. Bunun yanında, forwarder sözleşmesi karşılıklı borç doğuran bir sözleşme özelliğine sahip olup, gönderen mallarının taşıtılması karşılığında ücret ödemeyi borçlanır.
Forwarder Sözleşmesi ve Taşıma İşlemlerinde Hukuki Sorumluluklar
Forwarder işletmesinin hukuki sorumluluğu konusunda ise doğrudan temsilci veya dolaylı temsilci olması etkili olacaktır. Doğrudan temsilci olan forwarder, müvekkili adına ve hesabına akdettiği taşıma sözleşmesinde sözleşme tarafı olmayacaktır. Sözleşme tarafı müvekkil olacağından dolayı, gönderenini TTK'dan doğan hak, borç ve yetkileri de doğrudan ve sadece müvekkile ait olacaktır. Ancak dolaylı temsilci olan ve kendi adına ve müvekkili hesabına hareket eden forwarder hakkında, komisyonculuk hukukuna göre hak ve borçlar doğacağından, forwarder ile gönderen ve forwarder ile taşıyıcı arasında olmak üzere ilişkiler doğar ve hak, borç ve yetkiler konusunda da müvekkili ile birlikte hukuki sorumluluğu gündeme gelir.Forwarder işletmelerinin yaptıkları ve sorumlu oldukları alanlar ise;
- Uluslararası ticaret ile ilgilenen firmalar ile nakliyecileri bir araya getirmek,
- Incoterms olarak nitelendirilen teslim şekilleri ile ilgili tüm işleri yönetmek,
- Operasyonların planlanması,
- Yükleme planlamasının en doğru şekilde yönetilmesi,
- Yükleme ve boşaltma işlemlerinin takip edilmesi,
- Belgelerin eksiksiz şekilde hazırlanması olarak belirtilebilir.