Gümrük hukuku mevzuatına göre, ithal eşyasının ithalat vergileri, eşyanın gümrük kıymeti esas alınarak hesaplanmaktadır. İthal eşyasının gümrük kıymeti, kural olarak, eşyanın satış bedeli olup; satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak tanımlanmaktadır. Eşyanın kıymetinin ithalat tarihinde satış bedeli yöntemine göre belirlenmesinden sonra vergiler hesaplanmakta, hesaplanan vergiler tahsil edilmekte ve eşya sahibine teslim edilmektedir.
Gümrük Mevzuatında İthal Eşyasının Kıymeti
Eşyanın ithalinden sonra eşya kıymetinin eksik olduğu belirlenir ise, yükümlüler cezai yaptırımlar ile karşı karşıya kalmaktadır. Eğer kıymet eksikliği denetim ve kontrol sonucunda gümrük idaresi tarafından bulunursa, noksan alınan vergilerin istenilmesinin yanı sıra, kıymet farkına isabet eden vergilerin üç katı tutarınca idari para cezası kesilmektedir. Fiili ithalattan sonra noksanlık fark edilip yükümlülerce kendini ihbar şeklinde beyan edilse dahi indirimli de olsa ceza uygulaması ile karşı karşıya kalınmaktadır.
Gümrük Kıymetinin Eksik Beyanı Durumunda Cezalar
Kısacası, gümrük hukuku mevzuatına göre ister idarenin tespiti isterse yükümlülerin bildirimi ile ek tahakkuk yapıldığında, ceza kaçınılmaz olmaktadır. Dolayısıyla, gümrük kıymetinin zamanında ve isabetli olarak tespit edilmesi ve vergilerin doğru hesaplanması, cezai yaptırımların bertaraf edilmesi açısından önem arz etmektedir. İstisnai kıymet beyanıâ ceza uygulamasına muhatap olunmadan yapılan bir düzeltme yöntemi olarak uygulamaya alınmıştır.